Begrip

Volksvermaken

reageer

Uw reactie

Wij zijn altijd opzoek naar reacties om de kennisbank van Drenthe uit te breiden. Wanneer u een correctie wilt doorgeven of een lemma wilt aanleveren voor de Drentse encyclopedie dan kunt u onderstaand formulier gebruiken. Ontroerende anekdotes bij een lemma of anderszins bijzondere verhalen worden niet als zodanig opgenomen in de encyclopedie. Deze reacties zullen derhalve niet in behandeling worden genomen.

Bron: Rolde, vereniging

Bezigheden, spelen waarmee het volk zich vermaakt.

Vroeger had men minder gelegenheid zich te vermaken dan in deze tijd. Er waren in het midden van de 19e eeuw in veel dorpen nog geen culturele en sportverenigingen. Bovendien was men veel minder mobiel dan tegenwoordig. Behalve de kermis, die één of twee keer per jaar gehouden werd in de grotere dorpen, was er weinig georganiseerd vertier. In de spienstertied amuseerde de jeugd zich onderling (zie: Spinmalen), ook in de tijd van de praatavonden, wanneer de volwassenen (de ouders) 's winters bij elkaar op bezoek gingen. Ook was er in de wintertijd vaak het ijsvermaak, waar vrijwel iedereen aan meedeed ('ijs en weder dienende'). Soms werden er schaatswedstrijden georganiseerd tussen de scheuvellopers in de verschillende dorpen. Dan was er wel sprake van enige rivaliteit. Dergelijke schaatswedstrijden begonnen vaak met 'de scheuvel ophangen' in een ander dorp, gewoonlijk in een café. Werd deze uitnodiging aangenomen, dan kon de wedstrijd verder georganiseerd worden.

Naast met schaatsen amuseerde men zich in de wintertijd wel met het blokgooien of met streepgooien. Hierbij ging het om centen. Sommige vermakelijkheden werden via de 'kerkenspraak' wereldkundig gemaakt, zoals een wedstrijd katknuppelen, zaklopen enz. Een en ander werd vaak opgeluisterd met koekhappen en de Kop van Jut. Soms organiseerde een vooruitstrevende caféhouder een tally ho, een wedren op ongezadelde paarden. Van heinde en verre kwamen belangstellenden daar op af. Toen de wrede volksvermaken als het katknuppelen en het 'stoppelhanen' (het offeren van een haan bij het oogstfeest) werden afgeschaft, kwamen daar wel stoet- of koekhappen of ringrijderij voor in de plaats. Ook het kuipsteken werd veel gedaan.

Literatuur

  • Lit.: G. Kuipers, Vroeger volksleven in Drenthe (Zuidwolde 1999).