Begrip

Schulte

reageer

Uw reactie

Wij zijn altijd opzoek naar reacties om de kennisbank van Drenthe uit te breiden. Wanneer u een correctie wilt doorgeven of een lemma wilt aanleveren voor de Drentse encyclopedie dan kunt u onderstaand formulier gebruiken. Ontroerende anekdotes bij een lemma of anderszins bijzondere verhalen worden niet als zodanig opgenomen in de encyclopedie. Deze reacties zullen derhalve niet in behandeling worden genomen.

Brood & den Teuling

Rechterlijk functionaris op lokaal niveau tot 1811.

Hij werd benoemd door de landsheer of diens stadhouder. Na 1600 deden de drosten een voordracht aan de stadhouder en bepaalden zo in feite de schultenbenoeming zelf. Vanaf 1692 echter lag de benoeming van schulten bij de landsdag.

In beginsel moest de schulte Drent van geboorte zijn. Voor het gewestelijk bestuur was hij het aanspreekpunt in het kerspel, maar hij vervulde ook een rol in civiele procedures. Bovendien was hij verplicht op de goorspraken aan te geven wat er voor onoirbaars in zijn schultambt was gebeurd en diende hij de Drost bij te staan in de vervolging van misdadigers. Tenslotte vervulde hij de rol van notaris door rechtshandelingen vast te leggen en te protocolleren. Drenthe kende een twintigtal schultambten die in sommige gevallen samenvielen met een kerspel (zoals Rolde), maar in andere gevallen een aantal kerspelen of buurschappen omvatten (zoals Pesse, Echten en Ansen).

Op grond van de leer van de volkssoevereiniteit werden na de Bataafse revolutie in februari 1795 de door de Landschap benoemde schulten ontslagen en slechts voor een deel door de buren in de kerspelen herkozen, ook waar meer kerspelen deel uitmaakten van één schultambt. Na de samenvoeging van Drenthe en Overijssel in het Departement Overijssel in 1802 werden ze vrijwel alle herkozen. Na 1802 werden zij niet meer gekozen, maar door een hogere overheid benoemd. De schulte werd niet beschouwd als onderdeel van het kerspel-bestuur. Dit blijkt uit een door het departementaal bestuur vastgestelde taakomschrijving, de 'Instructie voor de schultessen in Drenthe' van oktober 1802. Zijn belangrijkste taken waren handhaving van de openbare orde, inkwartiering van militairen, notariële functies, doorgeven van departementale besluiten aan de buren en het vastleggen van bestuurshandelingen.

In 1811 werden bijna alle schulten maire, burgemeester. De schrijfwijze varieert in Drenthe. In oude stukken leest men meest scholt(u)s of schult(e)s, maar behalve in samenstellingen gebruikt men consequent de slot-s in het enkelvoud en schultessen in het meervoud. In de historische wetenschap wordt niettemin algemeen het woord 'schulte' gebruikt.

Literatuur

  • Lit.: J. Folkerts, De schulten in Drenthe van 1795 tot 1811 (Assen 1981)
  • F.R.H. Smit, 'Bestuursinstellingen en ambtenaren van de landschap Drenthe 1600-1750', Drentse Historische Studiën VIII (Assen 1984).