Onder de moderne term personen- en familierecht worden alle regelingen begrepen die betrekking hebben op individuele personen en de verhoudingen binnen een familie, zoals natuurlijke persoonlijkheid, huwelijk, ouderschap en voogdij. Het is te vinden in het Burgerlijk Wetboek.

Met de invoering van het Wetboek Napoleon ingerigt voor het Koningrijk Holland van 1809 kwam een nationaal personenrecht tot stand, dat een einde maakte aan het regime van het Landrecht van Drenthe. Net als nu was ook vóór 1800 vrijwel iedereen vrij en bevoegd tot het genot van de burgerlijke rechten: rechtsbevoegd. Slavernij kwam hier te lande niet voor.

Handelingsbekwaam is en was echter niet iedereen. Onderscheid werd toen gemaakt tussen 'menschen die haar eigen man syn' en 'menschen die onder de magt van andere syn gestelt'. Handelingsbekwaam was degene die 25 jaar oud of meerderjarig verklaard was, zijn verstand machtig en niet onder de macht van een ander gesteld wegens verkwisting of dronkenschap. Mannen onder de 25 jaar werden bovendien mondig op het moment dat zij in het huwelijk traden. Degenen die niet aan deze eisen voldeden, waren dus handelingsonbekwaam: (in 18e-eeuwse volgorde) dienstboden, getrouwde of verloofde vrouwen, kinderen, minderjarigen, onnozelen, degenen wier goed onder beschrijving is (onder curatele gesteld). De handelingsbekwamen konden zonder meer rechtshandelingen verrichten (bijv. een huwelijk aangaan, een huis kopen, geld lenen), handelingsonbekwamen konden dat slechts beperkt (bijv. een vrouw meest met toestemming van de man, kinderen onder de veertien en onnozelen nooit, minderjarigen met toestemming van de voogden enz.). De handelingsonbekwaamheid van de vrouw is pas volledig afgeschaft in 1956.

In het personen- en familierecht nam het huwelijk een belangrijke plaats in. Vele rechtsregels waren aan dit instituut verbonden die zowel door de wereldlijke als de kerkelijke overheid werden uitgevaardigd. (zie onder Huwelijksrecht). Doordat men in het algemeen op jongere leeftijd overleed en er dus vaker sprake was van minderjarige wezen, kende de voogdij een uitgebreide regeling. Voornaamste doel van deze regeling was te voorkomen dat minderjarigen in hun financiële belangen geschaad werden (zie onder: Voogdijrecht). [Brood]