Begrip
Alle rechten voorbehouden

Kranten

reageer

Uw reactie

Wij zijn altijd opzoek naar reacties om de kennisbank van Drenthe uit te breiden. Wanneer u een correctie wilt doorgeven of een lemma wilt aanleveren voor de Drentse encyclopedie dan kunt u onderstaand formulier gebruiken. Ontroerende anekdotes bij een lemma of anderszins bijzondere verhalen worden niet als zodanig opgenomen in de encyclopedie. Deze reacties zullen derhalve niet in behandeling worden genomen.

Veenstra

Op geregelde tijden, meestal dagelijks, verschijnende drukwerken ter verspreiding van nieuws.

Sinds 2002 bestaat er geen aparte krant voor heel Drenthe meer. Vier Drentse edities van het Dagblad van het Noorden vervullen nu deze rol. Wel worden vier plaatselijke nieuwsbladen uitgegeven, waarvan de Meppeler Courant de grootste is, op grote afstand gevolgd door de Hoogeveensche Courant. Ook verschijnt meer dan een dozijn huis-aan-huisbladen. Los van andere media bereikt het regionale nieuws zo bijna elk Drents huishouden.

Dit is lange tijd niet het geval geweest. Het plaatselijke nieuws was bijv. onderdeel van de zondagsdienst (kerkespraak) of werd verspreid onder het motto 'zegt het voort'. Verder las men in Drenthe al wel vanaf de 17e eeuw Hollandse nieuwsbladen. De eerste Drentse krant stamt pas uit 1823. In landelijk perspectief is dit relatief laat, bijv. bijna driekwart eeuw na de eerste Groningse krant. Het initiatief kwam van gouverneur Petrus Hofstede. Omdat op dat moment geen drukker in Drenthe gevestigd was, zette Hofstede een advertentie, waarop Claas van Gorcum reageerde. Hiernaast zorgde hij voor een hoofdredacteur (Sibrand Gratama) én voor een geregelde afzet. Diverse overheden werden verplicht tot het nemen van een abonnement.

Het Nieuws- en Advertentieblad voor de Provincie Drenthe, zoals de krant kwam te heten, was een behoudende en gezagsgetrouwe krant. Liberaler en kritischer van toon waren de Meppeler Courant (sinds 1840) en de Nieuwe Provinciale Drentsche en Asser Courant (1874-1894), die iets later van start gingen. Aanvankelijk kwamen deze kranten maar een paar keer per week uit.

Pas na de opheffing van het dagbladzegel, een belasting op krantuitgaven, in 1869 begonnen kranten dagelijks te verschijnen. In lijn met de emancipatie van antirevolutionaire groeperingen ontstonden na enige tijd de confessionele dagbladen. Zij wilden tegenover 'de verderfelijke invloed' van de liberale pers hun eigen stemgeluid zetten. Het katholieke Ons Noorden (1913-1964) en de Nieuwe Drentsche Courant (1922-1965) zijn hier voorbeelden van.

De Provinciale schopte het niet tot de algemene krant van Drenthe. Lokale kranten, zoals de Meppeler Courant en de Emmer Courant (1891-1992) bleken geduchte concurrenten. Ook uit Groningen kwamen rivalen, zoals het snelgroeiende Nieuwsblad van het Noorden (1888-2002).

In het algemeen was de afzet van kranten naar moderne begrippen laag. Abonnementen waren duur (alhoewel één exemplaar vaak door meerdere mensen werd gelezen) en de meeste kranten nogal elitair van karakter. Na WO II, een periode van papierschaarste, censuur en nazistische pogingen tot een Groot Drents Dagblad, veranderde dit beeld. Met de toename van zowel de bevolking als de welvaart nam de afzet van kranten toe. De productie werd, onder meer door concurrentie van radio en televisie, echter duurder. Dit werkte zakelijke fusies en schaalvergroting in de hand. Met het delen van berichten en opmaak verloren regionale kranten veel van hun eigen karakter. Sommige kleinere kranten verdwenen helemaal.

De Drentse pers staat, sinds de jaren 1960, evenals elders, in het teken van deze ontwikkeling. Zo fuseerden de Provinciale Drentsche en Asser Courant en de Emmer Courant, beide sinds 1966 al onderdeel van de zakelijke unie Drents-Groningse Pers, in 1992 in de Drentse Courant. Deze ging in 2002 op in het Dagblad van het Noorden, dat nu een monopoliepositie bezit.

Een ander aspect van de tweede helft van de 20e eeuw is dat de regionale journalistiek professioneler werd. Redacties werden, mede door de fusies, groter en journalisten specialiseren zich. Ook werd de redactie onafhankelijker van de directie. De tijd waarin courantiers persoonlijk zorgden voor het welzijn van hun krant, zowel zakelijk als inhoudelijk, was voorbij. In Drenthe hadden bijv. W. ten Kate voor de Emmer Courant en de familie Gratama en later H. Clewits voor de PDAC deze dubbelrol bezet. Het provinciale krantenwezen groeide uit tot een modern bedrijf. De laatste jaren speelt het internet een grote rol. Steeds meer kranten, waaronder het Dagblad van het Noorden en de Meppeler Courant, lanceerden websites en webedities. Algemeen wordt echter gedacht dat het internet de gedrukte krant niet zal vervangen. 

Literatuur

  • Lit.: Nijkeuter, Drentse literatuur
  • H.J. Prakke, Deining in Drenthe (Assen 1969
  • 4e druk)
  • H.J. Prakke, Geschreven en gedrukte couranten in het 17de eeuwse Drenthe en Krant contra Kerkespraak (Overdruk NDV 1956)
  • B. Tammeling, De krant bekeken. De geschiedenis van de dagbladen in Groningen en Drenthe (Groningen 1988)
  • T. van der Meulen e.a., Dichtbij. Regionale kranten in Nederland (Meppel 1997).