Begrip

Spinmaal

reageer

Uw reactie

Wij zijn altijd opzoek naar reacties om de kennisbank van Drenthe uit te breiden. Wanneer u een correctie wilt doorgeven of een lemma wilt aanleveren voor de Drentse encyclopedie dan kunt u onderstaand formulier gebruiken. Ontroerende anekdotes bij een lemma of anderszins bijzondere verhalen worden niet als zodanig opgenomen in de encyclopedie. Deze reacties zullen derhalve niet in behandeling worden genomen.

Ook: spinnerij, spinderij, gespin, spinvisite, spinavond, uit spinnen gaan, hussen en kredietjes

Bijeenkomsten op het platteland van ongehuwde meisjes en jongens.

Dit volksgebruik vond in het algemeen plaats in de wintermaanden, voornamelijk in januari en februari. In de literatuur worden over het algemeen spinmaal en spinnerij ten onrechte als synoniemen gebruikt. Uit het spinmaal, een maal dat door armeren voor alle meisjes werd aangericht om hun vlas tot garen gesponnen te krijgen, ontwikkelde zich de spinnerij. De spinnerij is dan primair een meisjesvisite.

Tijdens zo'n visite, waarbij de meisjes hun spinnewiel en vlas meebrachten, werden zij bezocht door jongens, die zich vrijwel direct naar het meisje begaven dat zij begeerden. Als een jongen het meisje van een ander op het oog had, werd die voor de keus gesteld het meisje af te staan of een herhaalde klap met een handplak of een pollepel te incasseren (buut of slage). Daarop brachten de jongens de meisjes naar huis.

De vroegste vermelding van een spinnerij in Drenthe dateert uit de 18e eeuw.

Een belangrijk element van de spinnerij was dat jonge mensen elkaar konden treffen zonder toezicht van volwassenen. Partnerkeuze was dus een belangrijk aspect van de spinnerij. Aan het eind van de 19e eeuw verschoof de plaats van samenkomst van boerderij naar het plaatselijk café. Drankgebruik en gewelddadigheden namen daardoor toe. Rond 1900 zijn de spinnerijen in Drenthe nagenoeg verdwenen. Tot aan WO II komen ze nog wel eens incidenteel voor, maar van enige oorspronkelijkheid is dan geen sprake meer.

Literatuur

  • Lit.: H.R. Tupan, Het spinmaal en de spinnerij in Drenthe (Groningen 1994
  • Driemaandelijkse Bladen 46 (1994) nr. 1-2).