Begrip

Compact

reageer

Uw reactie

Wij zijn altijd opzoek naar reacties om de kennisbank van Drenthe uit te breiden. Wanneer u een correctie wilt doorgeven of een lemma wilt aanleveren voor de Drentse encyclopedie dan kunt u onderstaand formulier gebruiken. Ontroerende anekdotes bij een lemma of anderszins bijzondere verhalen worden niet als zodanig opgenomen in de encyclopedie. Deze reacties zullen derhalve niet in behandeling worden genomen.

Onderlinge zeeverzekeringsmaatschappij voor schippers, tevens instelling voor het verstrekken van scheepshypotheken aan schippers.

De belangrijkste doelstelling van een compact was het verlenen van financiële bijstand aan leden bij aanschaf of verlies van een schip. Het bestuur van een compact bestond uit gewone leden, de zogenaamde heuvelingen en een voorzitter die olderman werd genoemd. Compacten kwamen vrijwel uitsluitend voor in de veenkoloniën in de 18e en 19e eeuw en vormden een belangrijk sociaal element in de gemeenschap. In de 19e eeuw werden sommige compacten ook met de benaming 'gilde' of 'compagnie' aangeduid. Voorbeelden van Drentse compacten zijn het Annerveensche Scheepscompact te Annerveenschekanaal, opgericht in 1790 en het in 1820 opgerichte Schippersgilde Gasselternijveen, wat een voortzetting was van een veel oudere instelling. Een verwante instelling was de Oostermoersche Scheepsbrieven Compagnie te Gieten. Deze verleende tussen ca. 1805 en 1813 scheepshypotheken aan veenkoloniale Drentse schippers.

Literatuur

  • Lit.: J. Hadderingh, Van snabbeschuit tot coaster. De scheepvaart in Gasselternijveen in vogelvlucht (Gasselternijveen 1993)
  • W. Kerkmeijer, 'Een welbeklante werf. Scheepsbouw in Annerveenschekanaal', Waardeel (2000) nr. 3.